En basit anlamda veritabanı, belirli bir amaca yönelik düzen verilmiş kayıt ve dosyaların tümüdür. Veritabanlarının amacı büyük miktardaki kurumsal verileri işlemektir. Veriler düzenli bir biçimde elektronik ortamda kaydedilirler. Düzenli olarak yedeklenen ve kontrol edilen bu bilgiler çok sayıda uygulamanın ve kullanıcının hizmetine sunulur. Büyük miktarlardaki verilerin hızlı ve güvenli bir biçimde gereksinim duyulan bilgiye dönüştürülmesi veritabanlarının en önemli özelliklerinden birisidir.
Günümüzde herhangi bir veritabanı yönetim sisteminin kullanılmadığı uygulama programlarına pek rastlanmıyor. Bu talebe bağlı olarak çok sayıda veritabanı yönetim sistemi ortaya çıkmıştır. Bunlardan bazıları Microsoft Access, Microsoft SQL Server, Oracle, Sybase’dir. Bu veritabanlarının en önemli ortak özelliği ilişkisel veritabanı teknolojisini içermeleridir.
Paylaşmalı Veritabanları (Distiributed Databases)
Birden fazla fiziksel ortamda depolanan veritabanlarına paylaşımlı veritabanı denir. Bir veritabanının paylaşımının iki temel yolu vardır. Birinci yol, merkezi veritabanını kısımlara ayırmaktır. Böylece her uzak işlemci kendi yerel alanına hizmet etmek için gerekli veriye sahip olur. İkinci yolda ise merkezi veritabanı tüm uzak noktalara kopyalanır.
Nesne Ağırlıklı Veritabanları (Object-Oriented Databases)
Çizimlerin, grafiklerin, imajların, fotoğrafların, seslerin ve tüm hareketli video gösterimlerini otomatik olarak canlandıracak ve paylaşılacak nesneler olarak depolayan veritabanıdır. Bu veritabanı finans ve pazarlama alanında kullanılıyor. Nedeni; finans ve pazarlamanın ekonomik koşullardaki değişimlerine en uygun cevap veren depolama sistemi nesne ağırlıklı veritabanıdır.
Hiper Medya Veritabanları (Hypermedia Databases)
Kullanıcı, modülden modüle geçmek için, kendi yolunu kendi seçebilir. Bilgi şeması önceden belirlenmiş organizasyon şemasını gerektirmez. Her modül ekranda gösterilebilir ve gösterilen modülle diğer veritabanları modülleri arasındaki bağlantıları da gösterebilir.
Çok Boyutlu Veri Analizi
Bu analiz kullanıcıyı aynı veriyi çok farklı boyutlarıyla görme olanağına kavuşturulur. Örneğin Orta Anadolu, Ege, Marmara bölgelerinde somun, cıvata, sıhhi tesisat ve vida gibi dört farklı ürün satan bir işletme bunların fiili satışlarını görmek için kullanılabilir.
Veri Bankaları
İşletmedeki tüm personelin beklentilerine uygun, bütünleşik, güncel ve tarihi verileri depolayan veritabanı yazılımlarına Veri Bankaları denir. İç ve dış kaynaklardan duruma göre anlık, saatlik, günlük, haftalık veya aylık olarak derlenen veriler veri bankasında kopyalanır. Bu veriler girişimin değişik birimlerdeki yönetim açılımlarında kolayca kullanılabilecek şekilde standartlaştırılır ve bütünleştirilir. Girişimdeki herkes veri bankasına girebilir ama değişiklik yapamazlar.
Veri Tanımlama ve Depolama
Bir belge ya da elektronik tabloyla çalışırken, genelde, belgenin içeriğini ya da elektronik tablonun içindeki her hücreyi tanımlamada tümüyle özgürsünüzdür. Bir belgedeki belli bir sayfaya, metin paragrafları, tablo, grafik ya da birden çok yazı tipiyle görüntülenen birden çok sütun eklemiş olabilirsiniz. Bir elektronik tablodaki belli bir sütunda, yazdırmak ya da görüntülemek için bir sütun başlığı tanımlamak üzere metinsel verileri yukarıda bulundurabilir, satırın işlevine bağlı olarak, sütun içinde çeşitli sayısal biçimler uygulayabilirsiniz. Bu esnekliğe gerek duyarsınız, çünkü sözcük işlemci belgeniz, yazılı bir sayfa içeriğine iletinizi taşıyabilmeli ve elektronik tablonuzda çözümlediğiniz verileri depolamasının yanı sıra sonuçlan hesaplayıp onların bir sunumunu sağlamalıdır. Bu esneklik, göreceli olarak küçük, iyi tanımlanmış iş sorunlarını çözmek için harikadır. Ancak, bir belge birkaç düzine sayfayı aşınca onu denetlemek ve bir elektronik tablo birkaç yüz satırlık bilgiyi aşınca onu yönetmek güçleşir. Veri miktarı arttıkça sözcük işlemci ya da elektronik tablo programınızın ya da bilgisayar sisteminizin veri depolama sınırlarını aştığınızı da görebilirsiniz. Başkalarınca kullanılacak bir belge ya da elektronik tablo tasarlıyorsanız, verileri nasıl kullandıklarını ya da yeni verileri nasıl girdiklerini denetlemek, olanaksız olmasa da, çok güçtür. Örneğin, bir elektronik tabloda anlamlı olması için bir hücreye tarih değeri, bir başkasına da para birimi değeri girilmeliyken, kullanıcı yanlışlıkla, karakter verisi girebilir. Bazı elektronik tablo programlan, elektronik tablo içerisinde bir "veritabanı" alanı tanımlamanıza izin verir. Bunun nedeni, istenen sonuca ulaşmak için gereksiniminiz olan bilgileri yönetmenize yardımcı olmaktır. Ancak yine de elektronik tablo programının temel depolama sınırlarıyla engellenebilirsiniz ve veritabanı alanının sütun ve satırlarına nelerin girildiği üzerine yeterince denetiminiz yoktur. Aynı zamanda, sayı ve karakter verilerinin ötesinde işlemler yapmanız gerekirse, elektronik tablo programınızın resim ve ses benzeri şeyleri tanımadığını görebilirsiniz. Bir RDBMS, elinizdeki veri türünü ve depolama biçimini tanımlamanıza izin verir. Genellikle, verilerinizin bütünselliğinden emin olmak için RDBMS'nin kullanabileceği kuralları da tanımlayabilirsiniz. En basit biçimiyle, bir geçerlilik kuralı, sayı içermesi gereken alana yanlışlıkla alfabetik karakter depolamamanızı sağlar. Başka kurallar, verileriniz için geçerli değerler ya da değer aralıkları tanımlayabilir. En karmaşık sistemlerde, veri toplulukları (genellikle tablo ya da dosyalar) arasındaki ilişkiyi tanımlayabilir ve RDBMS'den verilerin tutarlı kalmalarını sağlamasını isteyebilirsiniz. Örneğin, her siparişin geçerli bir müşteri için girilmiş olduğunu sistemin kendiliğinden denetlemesini sağlayabilirsiniz. Access ile verinizi tanımlamada (metin, sayı, tarih, saat, para birimi, internet bağlantıları, resim, ses, belge ve elektronik tablo gibi); Access'in verilerinizi nasıl depolayacağını tanımlamada (dize uzunluğu, sayı duyarlı ve tarih/saat duyarlı) ve verileri görüntülediğiniz ya da yazdırdığınızda neye benzeyeceğini tanımlamada tümüyle özgürsünüz. Veritabanında yalnızca doğru değerlerin bulunduğundan emin olmak için, basit ya da karmaşık geçerlilik kuralları tanımlayabilirsiniz. Veritabanındaki dosya ya da tablolar arasında geçerli ilişkiler olduğunu Access’ten denetlemesini isteyebilirsiniz.
Veri Tabanı Sunucu Sistemleri